NL - MIJN KENNISMAKING MET HAN KOSTER

Han Koster. Geboren 30-06-1951 te Vlissingen en overleden aldaar op 08-09-2018.

Bij de eerste ontmoeting met Han, in 1980, werd ik getroffen door zijn weerstand tegen de algemeen gevestigde normen. Voor hem bleek alleen echtheid en originaliteit van belang. Zijn eerste kunstzinnige uitingen, in tekeningen en een stripboek, hadden een absurdistisch karakter. Teksten die hij ook later schreef konden het beste bij de kunstrichting Dadaïsme geplaatst worden, waarbij je niet kon vatten wat de bedoeling was en waarbij alle betrekking tussen gedachte en de uitdrukking ervan opgeheven werd, in een schijnbaar primitieve vorm.

Als autodidact zocht hij in vele kunstboeken zijn voorbeelden. Zoals o.a. over Japanse Affiches, Chinese Designs, van oude meesters tot moderne Expressionisten. Hoewel Han aanvankelijk figuratief met Oost Indische inkt tekende, zoals het kasteel Westhove bij Domburg, wisselde hij daarna vele werkvormen af. Han bleek een zeer rijke hoeveelheid werken in het spel van lijnen en kleuren te kunnen vervaardigen, zoals in collages, op doek of karton en soms gebruikmakend van zand. Bij het schilderen gebruikte Han in hoofdzaak acrylverf.

Aangestoken door een familielid dat een reis in het verre Oosten maakte, ontstonden er bij hem ook grote doeken met oosters geïnspireerde tekens. Doeken die later bestemmingen vonden in Yoga- en Reiki studio’s.

In de periode dat Han voornamelijk hield van felle basiskleuren, kwamen zijn semi figuratieve acryl composities in vrolijke heldere kleuren tot stand. Deze vielen op in een expositie die hij in de beginjaren 1990 van de vorige eeuw hield in Auroville, Tamil Nadu, India. Voorts was Han ontvankelijk voor indrukken, zoals die bijvoorbeeld een reis door Mexico hem hadden opgeleverd. Zowel Azteekse als Maya invloeden zijn te herkennen in zijn werk van die jaren. Doeken van hem hangen in Mexicaanse huizen. Doch dicht bij huis konden speculaasjes hem eveneens inspireren om zijn fantasie er op los te laten.

Door de tijd heen evolueerde zijn werk zich in een totale overgave aan het abstracte expressionisme, waarbij hij zich met zijn penseel overgaf aan wat er uit zijn eigen kern, uit zijn stemming en emoties kon ontspruiten. Dat mondde uit in een lawine van kleur composities, ontspringend uit een overvloedige bron. Han Koster gebruikte daar grote doeken voor van circa 1 m breed tot wel 3 meter hoog. In zijn uitingsdrift soms 2-zijdig bewerkend. Daarbij was hij niet te stuiten. Voorbeelden waren daarvan te zien toen hij vele geschilderde repen stof, of beschilderde en aan elkaar geplakte A-4tjes ophing in de voormalige N.H kerk, het Wit Arjaentje, in Ovezande¹⁾. Maar ook kon hij in stemmige wit tinten banieren in de kerk van Hoedekenskerke ¹ hangen om daar aan stilte en inkeer vorm te geven.

De ontwikkeling in de kunst van Han Koster bleef niet bij het schilderen op doeken. Hij beschreef het wel eens als letterlijk en figuurlijk zijn jeugd en leven verwerken. Zo gebruikte hij “familie materiaal”, bij het schilderen op opengeknipte shirts of jasjes in allerlei vormen. Het inspireerde hem om zijn werken in de wind te laten wapperen, liefst op hoge samengebonden rotanstokken, of hangend aan waslijnen, op driehoekig gebonden staken, gedrapeerd of hangend aan touwen. Als hij inschreef op exposities in kunstroutes, hield hij ervan om zo mogelijk een gebied toegewezen te krijgen om dit geheel in te vullen met eigen werk, wapperend in de lucht. Dit vond onder andere plaats in het park Westhove in Serooskerke Midden Walcheren, op een dijk bij Dinteloord⁵⁾ en bij de exposities aan huis. Geestdriftig gebruikte hij zijn gehele tuin in Ovezande, daarvoor. Dit naast de in huis geëxposeerde schilderwerken en andere creaties, zoals vlechtwerken van touw en/of kunststof.

Han bezorgde voor lange tijd kranten in het buitengebied van Zuid Beveland. Hij waardeerde de stilte en eenzaamheid waardoor hij in de vroege ochtend op zijn motor het ontwakende landschap van mens en natuur beleefde. Hij hield daar inspiratie en een massa rubber bandjes, waar de kranten mee werden ingepakt, aan over. Deze wist hij in gevarieerde vlechtwerken om te zetten. Bovendien kon Han - door het helpen van boomgaarders in het rooien van appel- en perenbomen - beschikken over nagebleven steunstokken en gesnoeide takken. Altijd al gedreven om te werken met dat wat er voorradig was, werden deze met de “krantenbandjes” voor Han uitstekend materiaal waarmee hij zich als vormgever in de ruimte kon manifesteren. Voorbeelden daarvan zijn de composities van staken op de dijk bij het Fort Ellewoutsdijk¹⁾ Zijn geknoopte creaties omrandde hij soms met ronde- en ovale ringen. Deze werden als “Dromenvangers” figuratief opgezet of opgehangen. Naast deze buitenopstellingen, gaf hij binnen in het fort ruimtelijk vorm in een hem ter beschikking gestelde kazemat²⁾ aldaar. Meer en meer kreeg zijn werk een conceptueel karakter. De fysieke aard van het werk in de ruimte kon ervaren worden en zin krijgen. Dat de creatieve uitingen van Han Koster door de Culturele Raad van Borsele⁶ gewaardeerd werden, werd duidelijk bij de uitreiking van de Zeeland Refinery Cultuurprijs 2015, samen met cabaretière Katinka Polderman

In zijn verdere ontwikkeling, waarin het conceptuele creëren zijn drijfveer werd, liet hij het werken met materialen achter zich, om zich meer en meer op het gebruik van eigen lichaam en stem te gaan richten. Daarvoor vond hij aansluiting bij een groep performers in Butoh³⁾ genaamd Konpaku (  in Japans: 魂魄 ).

En als stem performer in het bandje “Spons en Draad”.

Dat de drang om zich op een creatieve manier te verwezenlijken zich als een rode draad door zijn hele bestaan heeft gemanifesteerd, kwam op de meest overtuigende manier tot uiting, toen hij in de laatste week van zijn leven, verzorgd in het Hospice van Ter Reede in Vlissingen, oefende met het uiten van zijn stemgeluid, komend uit zijn diepste kern. Naar de toeschouwers zwaaiend, met de woorden “Het is mooi geweest”, was dit Han zijn laatste creatie, waarvan het geluid en beeld, als een ultimo performance, opgenomen werd door mijn dochter Saskia. Zij had hem gedurende zijn laatste ziekteperiode Reiki⁴⁾ gegeven en hem samen met mij tot het einde begeleid.

Dit betekende het slot van een zeer kleurrijk en spiritueel leven. Maar niet het einde van zijn producten, waarvan wij in deze website een selectie willen tonen.

Loes Koster - van Dam

1) - dorp in de Zak van Zuid-Beveland, Zeeland

2) - voormalige historische ruimte voor het verblijf van militairen en/of opslagplaats voor militaire doelen.

3) - een Japanse bewegingsleer

4) - Japanse geneeswijze

5) - Noord-Brabant

6) - Gemeente op Zuid-Beveland, Zeeland

Citaten Han Koster:

-         Autodidact: schatplichtig aan wat is gezien, gehoord, meegemaakt.

Werkwijze: 

-         "Op de Tast werken met Schaarste wat voor de Pak ligt."

-         "Onbekend met Volgende Stap.  Neus volgen nu en dan Snuiten "

-         "LEVEN IS CREËREN VANUIT JE EIGEN KERN"